Het klimaat verandert en extreme weersomstandigheden komen steeds vaker voor. De toenemende hoeveelheid CO2 in de lucht versnelt de opwarming van de aarde, wat vraagt om een nieuwe aanpak. Ook in de bouwsector worden stappen gezet om deze CO2-uitstoot terug te dringen. Bij Dorpsplein Mierlo-Hout spelen we hierop in door gebruik te maken van biobased bouwmaterialen.
Wat zijn biobased bouwmaterialen?
Biobased bouwmaterialen zijn gemaakt van natuurlijke grondstoffen, zoals planten en bomen. Deze materialen hebben als groot voordeel dat ze tijdens hun groeiproces CO2 uit de lucht opnemen, waardoor hun gebruik in de bouw zorgt voor een veel lagere CO2-uitstoot. Sterker nog, biobased materialen kunnen zelfs een negatief CO2-saldo opleveren, wat betekent dat ze meer CO2 opnemen dan uitstoten. Dit is een enorm voordeel in de strijd tegen klimaatverandering, zeker nu Nederland voor de opgave staat om in de komende jaren 900.000 woningen bij te bouwen.
Waarom biobased bouwmaterialen?
Als we voor deze grote bouwopgave alleen traditionele materialen zoals beton, staal en isolatiemateriaal van glaswol zouden gebruiken, zou de CO2-uitstoot enorm toenemen. Het gebruik van biobased materialen biedt een duurzame oplossing: ze veroorzaken veel minder CO2-uitstoot tijdens het productieproces én dragen bij aan het opnemen van CO2 uit de atmosfeer.
Naast het klimaatvoordeel bieden biobased materialen nog andere voordelen. Ze zijn dampopen, wat zorgt voor een beter binnenklimaat en een gezondere leefomgeving. Daarnaast helpen ze de biodiversiteit in Nederland te vergroten en geven ze boeren nieuwe mogelijkheden, bijvoorbeeld door gewassen te verbouwen die voor bouwmaterialen gebruikt kunnen worden.
Beweging op gang brengen
Het gebruik van biobased bouwmaterialen vraagt om een andere kijk op bouwen, omdat deze materialen andere eigenschappen hebben dan traditionele bouwmaterialen. In eerdere projecten is echter gebleken dat, door de voordelen goed uit te leggen, hele fijne en duurzame woonomgevingen gecreëerd kunnen worden. Het is belangrijk om met een open blik naar de mogelijkheden te kijken, realistisch maar zonder vast te houden aan het oude. Daarom hebben we bij Dorpsplein Mierlo-Hout een Sorghum veldje aangelegd achter de kapel, waarmee we “het verhaal” van biobased bouwen willen vertellen. Dit is de toekomst – het nieuwe normaal!
Het Sorghum veldje op Dorpsplein
Er zijn veel verschillende plantensoorten die gebruikt kunnen worden voor biobased isolatie of plaatmateriaal. Elk gewas heeft zijn eigen unieke eigenschappen en de keuze hangt vaak af van de omgeving waarin ze groeien. Voor Dorpsplein Mierlo-Hout hebben we gekozen voor de Sorghum-plant. Deze plant heeft niet alleen praktische voordelen, maar ook een mooie, sierlijke pluim die we straks bij bewoners van het verzorgingstehuis in een vaasje willen zetten om zo ook hun het verhaal van biobased materialen te vertellen.
Sorghum: Een Afrikaans graan
Sorghum is het vijfde meest geteelde graangewas ter wereld. Het gewas vereist weinig water, wortelt diep en kan wel drie meter hoog worden. Het heeft prachtige pluimen met graankorrels die in verschillende kleuren voorkomen, zoals zwart, rood en wit.
Het diepe wortelsysteem van Sorghum draagt bij aan de biodiversiteit door de bodem open en los te houden, wat ervoor zorgt dat water beter kan doordringen tijdens hevige regenbuien. Tijdens droge zomers heeft het gewas bovendien weinig extra water nodig, wat goed is voor de grondwaterstand.
De graankorrels van Sorghum zijn glutenvrij en kunnen worden gebruikt om glutenvrij voedsel zoals meel, bier en stroop te produceren. De stengels en bladeren van de plant kunnen, wanneer gedroogd, gebruikt worden als isolatiemateriaal. Door lignine (een natuurlijke lijmstof) toe te voegen, kunnen de stengels zelfs worden geperst tot plaatmateriaal.
Sorghum wordt op steeds meer plekken in Nederland verbouwd. De familie Milliano uit Zeeuws-Vlaanderen zet zich gepassioneerd in om deze veelzijdige plant ook op Nederlandse akkers te laten groeien.